ความเป็นไปทางโลกสัตว์ ถูกกระตุ้นด้วย 2 สิ่ง คือ อาหาร ป้องกันภัย และ ความสงบลง ... (กิน ตื่นกลัวอันตราย รู้สึกสงบกายใจ) ... แปลกที่ไม่มีใครสอนมาก่อน แต่สัตว์เหล่านี้รู้ได้เองจากสัญชาติญานที่กระตุ้นในเบื้องต้น และพัฒนาความสามารถ การเอาตัวรอดให้ได้ เร็ว และขำนาญ
... กิน
... ป้องกันภัย
- สัญชาติญานเบื้องต้น 2 ตัวนี้ มีปัจจัยการพัฒนาปัญญาไปในทาง เล่ห์เหลี่ยม เลห์กล กลลวง การหลอก การลวง และทั้งหลอกทั้งลวง หลบซ่อน ซ่อนตัว ซ่อนเร้น ปิดบัง แย่งชิง ขโมย
เพื่อ การฆ่า การเข่นฆ่า ทำร้าย โกหก ไม่ยึดถือสัจจะ ลักขโมย เพื่อเป็นไปในการเอาตัวรอดเพียงผู้เดียว ... แต่ยังมี สัตว์ที่อยู่รวมกันฝูง เช่นสิงโตตัวผู้และสิงโตตัวเมียหลายตัว- ในด้านการป้องภัย มีปัจจัยที่เป็นความต้องการอาณาเขต บริเวณ ส่วนตัว ที่ปลอดภัย และวางใจได้ จากสิ่งรุกราน ไม่ว่าเป็นสิ่งมีชีวิต หรือ ไม่มีชีวิต จึงตามมาด้วย การป้องกันอาณาเขต ด้วยการ ขู่เข่น การฆ่า ทำร้าย ด้วย
- สงบ
- สิงโต ฉลาม ฆ่า เพื่อกิน อย่างเดียว
- กระต่าย ระวังภัยและตกใจ อย่างเดียว
- แร้ง ไฮยีน่า รอ ขโมย อย่างเดียว
- หมาป่า หลอกล่อ และ รุมฆ่า กันเป็นฝูง
และเมื่อสัตว์ได้เสพ การป้องกันภัยด้วยการทำร้ายแล้วและพบว่าเหนือกว่า สัตว์จะเกิดความมานะ และสัญชาติญานเพื่ออยู่รอด ตามมา
มองดูสัตว์พวก กบ เขียด กวาง ม้า วัว ควาย ช้าง หมาป่า สิงโต เสือ จะแบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ สัตว์กินสัตว์ด้วยกัน และ สัตว์ไม่กินสัตว์
มองดูอายุสัตว์ เช่นไฮดร้ามีอายุไม่มีวันตาย ช้างมีอายุยืน แมลงมีอายุสั้น
มองดูอุปนิสัยของสัตว์แต่ละชนิด ที่มีสัญชาติญาน และ จิตสำนึก ต่างกันไปแม้อยู่ในสายพันธ์เดียว และมีสิ่งที่เหมือนกันในสายพันธ์เดียวกัน หรือ ต่างสายพันธ์กัน
กายที่สัตว์ยึดครองในแต่ละรูปแบบ ที่มีรหัสพันธุกรรมติดมา จึงเป็นปัจจัย ต่อการกระตุ้น ให้เกิดความรู้สึก ความนึกคิด และอารมภ์ ขึ้น ซึ่งในแต่ละสายพันธ์จะแตกต่างกันไป เช่น รักความสงบ ชอบการรุกราน
สัตว์เพียงดำรงอยู่ใช้ชีวิตอยู่ ด้วยการหาอาหารตามสัญชาตญาน หรือ เกิดจากแรงบันดาลใจ หรือ เกิดจากการกระตุ้นจากกาย เพื่อเป็นไปเพื่อสิ่งนั้นเท่าที่จำเป็น เพียงดำรงอยู่และใช้ชีวิตอยู่ภายใต้ความสงบแห่งกายและแห่งใจ เมื่อสัตว์ใกล้ตาย อาจมีความเจ็บความปวดความทรมาน แต่สุดท้ายยังต้องการที่ที่สงบ เพื่อบรรเทาอาการเหล่านั้น และการจากไปด้วยความสงบจึงถือเป็นการสิ้นสุดการรับรู้ นั้นๆ แม้การจากไปก่อนหน้าจะมีความเจ็บปวดทรมานแสนสาหัส ในที่สุดกายของสัตว์จะตัดการรับรู้ความรู้สึกโดยสิ้น หลังจากนั้นอาจมีภาวะความจำความหลังอารมภ์ความหลังเกิดขึ้น และสุดท้ายใจของสัตว์จะเข้าถึงภาวะความสงบขั้นสุดท้ายสนใจเพียงลมหายใจเบื้องหน้าเท่านั้นและดูการดับสิ้นไปของการรับรู้ เสมือนฌาน4 นี่เอง
แล้วผู้ที่นิพพาน ต่างจากสัตว์ที่ตายแบบสงบ อย่างไร่?
มนุษย์เป็นสัตว์ที่แปลกกว่าสัตว์ทั่วไป ในด้านการใช้ปัญญา จากการหล่อหลอมทักษะและสัญชาติญาน มาสู่ปรัชญาแห่งจริตและความคิดเห็นแฝงเร้น ได้แก่ หนีความจริง ไม่ยอมรับสิ่งที่เป็นจริงสิ่งที่เป็นปัจจุบัน สรรเสริญสิ่งปรุงแต่ง ขวนขวายสร้างแรงบันดาลใจให้กับจินตนาการความฝันและสิ่งที่ฝันใฝ่
